Celem programu jest uświadomienie wpływu prawidłowego wzorca oddechowego na emocje, zwłaszcza te powszechnie uważane za negatywne : strach, złość, smutek.
Zastosowanie wolniejszego, brzusznego oddechu poprawiającego dotlenienie mieśni w tym serca i mózgu i regularne jego stosowanie, rozluźnia ciało, zmiejsza siłę odczuwanych emocji,podnosi koncentrację uwagi.
Program jest przewidziany dla uczniów uczęszczjących na terapię logopedyczną , ale ćwiczenia oddechowe zostaną też zamieszczone na stronie internetowej szkoły, aby każdy mógł z nich skorzystać.
Odbiorcy - uczniowie uczestniczący w zajęciach logopedycznych
Ćwiczenia są dostosowywane do wieku dzieci , możliwości i przeżywanych emocji
Realizacja ćwiczeń w czasie terapii,ale także w innych sytuacjach / dom, szkoła,spacer/
Cele szczególowe
a)zapoznanie z wzorem oddechowym w zakresie
- częstotliwości i miarowości oddechu
- stosunku wdechu i wydechu
- toru oddechowego/ dolnożebrowy,przeponowy/,/nosowy,ustny,nosowo-ustny/
b)zangażowanie mięśni oddechowych
- zwiększenie pojemności płuc
- zwiększenie ruchomości klatki piersiowej i przepony
- uzyskanie ogólnego rozluźnienia mięśni
c)łagodzenie objawów stresu w doświadczania emocji :strachu ,złości,smutku
- uspokojenie ukladu nerwowego
- rozładowanie napięcia nerwowego
- stymulowanie nerwu błednego
- podniesienie koncentracji uwagi
- uwolnienie napięć z ciała
- skupienie uwagi na oddechu
Treści programowe
1.Oddech jest czynnoscią fizjologiczną, jest kluczowy dla zdrowia fizycznego i psychicznego.
a )Zapoznanie z torem oddechowym
- nosowy - wdech i wydech nosem
- ustny- wdech i wydech ustami
- nosowo- ustny - wdech nosem wydech ustami
b) Funkcja przepony
- główny mięsień oddechowy, wspomagający przepływ krwi i limfy , odpowiedzialna za krążenie krwi czyli dotlenienie całego organizmu,połączona powięziowo z organami i nerwem błędnym odpowiedzialnym za zarządanie układem nerwowym Zaburzenia jej funkcjonowania skutkują między innymi zespołem jelita drażliwego. Odpowiednie techniki oddechowe rozluźniają przeponę , umożliwiając wyciszenie i relaks.
3.Podstawowe emocje
a) Smutek powoduje żal, rozczarowanie, beznadzieję, płacz
b) Strach to uczucie lęku, przerażenia, ucieczki, agresji, zaskoczenia
c) Złość generuje gniew,nienawiść, wzburzenie, obrzydzenie ,ale też chęć działania
d) Radość wyzwala szczęście ,spokój, nadzieję,wyciszenie, relaks
3. Wpływ emocji na oddech
Warto sobie uświadomić, że bez przyjmowania pokarmu czlowiek jest w stanie przeżyc kilka tygodni, bez wody kilka dni, a bez oddechu kilka minut.
Dlatego jest tak ważny, zwłaszcza jego tempo i glębokość, zbyt szybki z powodu doświadczania różnych emocji powoduje niedotlenienie, skurcz mieśni, może też spowodować panikę i omdlenia. Emocje o dużej intensywności natychmiast znajdują odbicie w sposobie oddychania.
Strach powoduje oddech płytki i przyśpieszony,
Złość zaś chwytanie haustów powietrza i wydychanie z impetem ,
Smutek powoduje jego wstrzymanie i to zaburza jest rytm .
Te emocje powodują też tworzenie się napięcia w ciele i jego niedotlenienie.
Natomiast emocje postrzegane jako pozytywne czyli radość ,spokój charakteryzują się wolniejszymi tempem .
Dlatego istotne jest skupienie się na technikach oddechowych i wypracowaniu wolniejszego tempa oddychania, wzmocnieniu mięśni oddechowych i stosowanie oddychania torem przeponowym, gdyż głębokie oddychanie przeponowe to sygnał dla naszego mózgu , że wszystko jest wporządku.
4. Ćwiczenia oddechowe torem przeponowym
Przed przystąpieniem do ćwiczeń należy rozlużnić cialo przez lagodne wdechy i wydechy oraz potrząsanie ciałem
a) nauka oddechu torem przeponowym - leżąc na plecach, zamknij oczy,ułóż na brzuchu rękę. Zrób wdech nosem unosząc brzuchem rękę , zatrzymaj wdech licząc do 2 i powoli zrób wydech ustami w tym samym tempie,
( drugi wariant bez zatrzymywania oddechu)
b) wydłużone oddychanie, obserwuj i licz wdech nosem i wydech ustami w tempie do 3-3, 4-4, 5-5, stopniowo wydłużając i pogłębiając oddech
c) oddychanie torem przeponowym ( po utrwaleniu tej umiejętności) - w pozycji stojącej, siedzącej czy leżącej
3. Ćwiczenia obniżania napięcia i uwalnianie emocji z ciała, koncentracja uwagi
a) oddychanie kwadratowe (wg Johna Sharpa)
- w wybranej pozycji, zrób kilka wdechów torem przeponowym, następnie wdech nosem do 4 ,zatrzymanie liczenie do 4 ,wydech do 4 i znów zatrzymanie do 4,powtarzaj sekwencję kilka razy, do odczucia spokoju.
b) zamknij oczy, oddychaj spokojnie wdech nosem, wydech ustami, ss poczuj gdzie jest napięcie w ciele i tam kieruj oddech( myśl o tej części ciała)
c) kilkukrotny krótki wdech nosem i wydech ustami ,aż do ziewania
4.Ćwiczenia przy atakach paniki, obniżanie stresu
a) oddech do zamkniętych dłoni - przyłóż dłonie do twarzy tworząc kubek zakrywając usta i nos , można też łokcie oprzeć o stół , oddychaj najlepiej przez nos, powoli ,świadomie kieruj oddech do brzucha. Oddychaj do 3 minut, aż poczujesz rozluźnienie
b) oddychaj nosem do niewidzialnego piórka przed nosem, które nie może się poruszyć do uzyskania spokoju
Ewaluacja
1. Obserwacja logopedy
2 Samoobserwacja ucznia i dzielenie się spostrzeżeniami
Literatura
1. Ellis Albert Głębokie uzdrawianie emocji wyd. Zielona Sowa 2008
2. Nancy Zi Sztuka Oddychania wyd Larum 2013
3. Orr Leonard Świadomy Oddech wyd Ravi
4. Skuban Ralph Oddychanie metodą Butejki wyd. Księgarnia patronacka Vitalini24pl
Czestotliwość zajęć - na każdym spotkaniu terapeutycznym
Pozycje wykonywanych ćwiczeń- stojąca,siedząca , leżąca